Acedia – opis i konsekwencje

gr. a-kedos, co znaczy: brak troski, niedbalstwo, bierność, opieszałość

czym jest?

Zbliżona do smutku (chrześcijański Wschód je rozdziela, Zachód łączy). Pokazuje się nagle, kiedy nic nie robiliśmy. Zazwyczaj rozpoczyna od uczuć, potem dotyka psychikę i ducha. Przyczyny, które zazwyczaj jej sprzyjają to styl życia wywrócony przez aktywizm (i zmęczenie, które produkuje), pewien chłód w życiu religijnym (oziębłość, obojętność), rutyna życia, brak projektów życiowych oraz tendencje do zniechęcenia w przypadku niepowodzeń i rozczarowań.

Charakterystyka choroby

1. To stan nieróbstwa i nudy, do których dołącza potem zniechęcenie, bierność, ociężałość – zarówno duszy jak i ciała. Pojawia się zmęczenie ale bez widocznej przyczyny (nie zapracowywał się). Życie traci powoli sens i zamienia się w ciężkie brzemię, traci się smak wszystkiego i pojawia się niejasne (nijakie, próżniacze) niezadowolenie, któremu towarzyszy brak pragnień i nadziei.
2. Pojawia się w swej maksymalnej postaci w połowie dnia (tzw. demon południa), kiedy jest najcieplej (Ps 90, 6), choć bardziej może to być metafora życia, co moglibyśmy dziś nazwać kryzysem wieku średniego.
3. Człowiek zaczyna odkrywać limity własnego ciała i pojawiają się pierwsze „przecieki” wieku średniego („kiedyś to robiłem bez wysiłku”, „gdybym miał twoje lata”, etc.).
4. Dusza wypełnia się jakimiś ciemnymi odczuciami, niezadowoleniem, brakiem smaku życia. Traci marzenia, pragnienia – różne cele życia giną w codziennej rutynie. Osoba czuje się niezdolna do robienia czegoś, co wymagałoby od niej pewnej ciągłości lub wysiłku. Człowiek staje się dość wygodny i ta wygoda przenosi się na coraz więcej dziedzin życia.
5. Zmienia się ciągle aktywność (działania), miejsca, relacje, status… wszystko w celu ucieczki od nudy, samotności i niezadowolenia. Usprawiedliwiamy nasze zmiany tym, że chcemy by było lepiej, choć efekty tych poszukiwań okazują się raczej marne.
6. Duch pod wpływem acedii pozostaje w stanie ciemności, z trudnościami w prawdziwym poznaniu rzeczy. Przechodzi również we władze działania (czynne) i sprawia, że duch staje się ociężały i leniwy w ćwiczeniach duchowych, włącznie z obojętnością wobec działania Boga. Stąd może się brać brak wiary i motywacji do modlitwy, a w stanach ekstremalnych człowiek dochodzi do absurdalnych myśli na temat Boga.
7. Dotknięte chorobą zostaje również świat naszych pragnień – tracimy zdolność do współodczuwania i stajemy się bardziej wrażliwi i drażliwi na punkcie własnego „ego”.

Konsekwencje (efekty patologiczne) choroby acedii

1. Oddala od dróg Ducha i jest przeszkodą we wszelkim wzroście duchowym, szczególnie w tym, co dotyczy regularności i wytrwałości.
2. Zabiera wewnętrzny pokój i milczenie, oraz stabilność wewnętrzną. Wszystko co dotyczy Boga człowiek widzi jako odległe i niemożliwe do zrealizowania, co popycha do zniechęcenia i przygnębienia.

Acedia jako konsekwencje nie prowadzi do innych pasji (chorób), gdyż w rzeczywistości jest ona jakby syntezą wszystkich – prowadzi ludzkiego ducha w pewien sposób do „smakowania piekła” na ziemi.