Symptomy odzyskania zdrowia duchowego

O

a)      Pokój  serca (obojętność) – to symptom najbardziej widoczny braku namiętności (chorób). Nie chodzi o stan chwilowy, lecz o coś bardziej stałego. Temu pokojowi towarzyszy zawsze pokora oraz poznanie swoich braków. Ta obojętność nie oznacza jednak braku pokus czy myśli chorobliwych – to będzie trwało aż do śmierci – lecz że człowiek ma wystarczająco siły od Boga, by im się przeciwstawić. Dla Ojców Kościoła ten pokój serca jest końcem procesu nawrócenia i momentem, kiedy człowiek jest świadomy swego zdrowia duchowego, kiedy odnajduje swój prawdziwy sens, harmonię życia i wolność, która prowadzi człowieka spontanicznie ku dobru i duchowi.

b)      Miłość – Ojcowie najczęściej nazywają ją agapȇ, jako miłość Boga i bliźniego, ale również jako erȏs – aby wyrazić największą intensywność i żar serca (rozpalenie), do których należałoby dodać żarliwe pragnienie. Miłość to nie tylko istota życia chrześcijańskiego, ale to pierwsze i najważniejsze przykazanie, pierwsza cnota, zawierająca w sobie wszystkie inne, to również cel i doskonałość całego życia chrześcijańskiego. Ojcowie rozróżniają miłość samego siebie, Boga i bliźniego – jednak te miłości nie są autonomiczne, lecz są powiązane relacjami ze sobą.

c)      Poznanie i kontemplacja duchowa – są umocowane w miłości (działającej) i w relacji do „mądrości” (nie teoretycznej, lecz doświadczanej). To poznanie odróżnia się od „poznania światowego”. Nie jest wysiłkiem naszej inteligencji, nie zakłada żadnego uprzedniego poznania. Ojcowie rozróżniają dwa poznania: naturalne oraz poznanie Boga. To pierwsze polega na poznaniu stworzeń – głębokiego sensu ich istnienia, śladów Boga w każdym z nich. Przez to poznanie człowiek odzyskuje zdrowie duszy i jej funkcje: poznanie i kontemplowanie Boga w stworzeniach i stworzeń w Bogu, oddając Bogu chwałę w stworzeniach. Przez to poznanie wchodzimy również w prawdziwe poznanie drugiego człowieka i siebie samego, a także poznanie dzieł Boga w świecie i w nas. Drugie poznanie – pozwala poznać głębię Boga, Trójcy Świętej. Jest darem Boga, całkowicie darmowym i cały człowiek w tym uczestniczy. Ojcowie nazywają to czasem „widzeniem” Boga, które dla człowieka jest niezrozumiałe i niewyrażalne.